ΗΧαλκιδική είναι περιοχή της Μακεδονίας και γεωγραφικά αποτελεί την απόληξη της Κεντρικής Μακεδονίας στο Αιγαίο πέλαγος, το οποίο εισχωρεί βαθιά μέσα σε αυτήν, σχηματίζοντας τρεις επιμήκεις χερσονήσους, που δίνουν στην περιοχή το χαρακτηριστικό της σχήμα («πόδια της Χαλκιδικής»).

Η Χαλκιδική είναι μια μεγάλη χερσόνησος, αφού περιβρέχεται από το Αιγαίο πέλαγος και μόνο Β.ΒΔ. είναι ενωμένη με τον κορμό της Μακεδονίας διαμέσου της περιοχής της Θεσσαλονίκης. Στο νότιο τμήμα της Χαλκιδικής, σχηματίζονται τρεις χαρακτηριστικές επιμήκεις χερσόνησοι οι οποίες είναι από δυτικά προς ανατολικά: η χερσόνησος της Κασσάνδρας, η χερσόνησος της Σιθωνίας και η χερσόνησος του Άθω. Πρωτεύουσα του Νομού Χαλκιδικής είναι ο Πολύγυρος. Βρίσκεται στο γεωγραφικό μέσο του νομού και έχει 11.000 περίπου κατοίκους, ενώ διοικητικό κέντρο του Αγίου Όρους είναι οι Καρυές. Η χερσόνησος της Χαλκιδικής χωρίζεται διοικητικά στον νομό Χαλκιδικής και στην αυτόνομη μοναστική πολιτεία του Αγίου Όρους. Το βόρειο τμήμα της χερσονήσου ανήκει στο νομό Θεσσαλονίκης.